TS. Trần Thị Phượng; ThS.Nguyễn Dũng; TS. Đỗ Mạnh Hùng; TS. Nguyễn Ngọc Tùng; ThS. Nguyễn Quang Huy; TS. Phạm Gia Tùng; PGS.TS. Nguyễn Hoàng Khánh Linh; TS. Trần Thị Ngọc Liên; TS. Trương Hoàng Phương

Đánh giá được hiện trạng hạ tầng hệ thống thông tin quảng bá du lịch của huyện đảo Lý Sơn.

- Xây dựng được CSDL nền thông tin địa lý và xác định cấp độ chi tiết dữ liệu 4D của huyện đảo Lý Sơn.

- Xây dựng được CSDL 4D về cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch (homestays, khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng, ngân hàng …) ứng dụng kết hợp thiết bị bay không người lái (UAV) với công nghệ GIS và đo trực quan.

- Xây dựng được CSDL và sản phẩm thực tế ảo (VR) của các di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, điểm tổ chức lễ hội ứng dụng công nghệ VR 360 và photogrammetry nhằm phục vụ mục đích quảng bá thông tin và thúc đẩy phát triển du lịch huyện đảo Lý Sơn.

- Chuyển giao, tổ chức tập huấn hướng dẫn quản lý và khai thác CSDL 4D phục vụ quản lý và phát triển du lịch tại địa phương cho các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Nội dung 1. Thu thập các thông tin, tài liệu có liên quan đến cơ sở dữ liệu về du lịch và đánh giá hiện trạng hạ tầng hệ thống thông tin quảng bá du lịch của huyện đảo Lý Sơn.

Công việc 1: Thu thập các thông tin, tài liệu có liên quan đến cơ sở dữ liệu về du lịch hiện có của huyện đảo Lý Sơn từ UBND huyện và các Ban ngành trong tỉnh Quảng Ngãi (phối hợp với Sở Văn hóa -TT&DL tỉnh).

    Các dữ liệu được thu thập bao gồm: Vị trí địa lý, đặc điểm kinh tế xã hội, lịch sử hình thành và phát triển huyện đảo Lý Sơn; Hiện trạng và số liệu thống kê về thời gian hoạt động và các hoạt động du lịch chủ yếu tại các điểm du lịch, điểm di tích lịch sử văn hóa và lễ hội. Ngoài ra các thông tin về quy mô, tính chất, địa điểm của các điểm lưu trú cũng được thu thập.

    Các phương pháp được sử dụng bao gồm: Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp và phương pháp khảo sát thực địa sẽ được sử dụng để thu thập thông tin về hiện trạng và tiềm năng du lịch từ các Phòng ban liên quan trong UBND huyện Lý Sơn.

 Công việc 2: Đánh giá hiện trạng hạ tầng hệ thống thông tin quảng bá du lịch của huyện đảo Lý Sơn thông qua việc tổ chức các cuộc họp với sự tham gia của các bên liên quan tại tỉnh Quảng Ngãi, huyện Lý Sơn và một số chuyên gia.

Đánh giá thực trạng và hiệu quả hoạt động của các kênh thông tin quảng bá du lịch hiện có của địa phương như website, mạng xã hội, truyền thông báo chí và tờ rơi quảng bá... Để từ đó xác định được điểm mạnh, điểm yếu trong quá trình giới thiệu hình ảnh của Lý Sơn đến với du khách. Tổ chức các buổi thảo luận nhóm tập trung  và phỏng vấn các bên liên quan là phương pháp chính sẽ được sử dụng để thực hiện nội dung công việc này.

Nội dung 2. Xây dựng CSDL nền thông tin địa lý và xác định cấp độ chi tiết dữ liệu 4D của huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi.

Công việc 1: Xây dựng CSDL nền thông tin địa lý của huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi theo tiêu chuẩn kỹ thuật và quy trình công nghệ xây dựng CSDL của Bộ Tài nguyên và Môi trường, gồm: địa giới, dữ liệu địa chính, địa hình, thủy hệ, giao thông, lớp phủ bề mặt....Cơ sở dữ liệu được xây dựng theo Thông tư 23/2019/TT-BTNMT ngày 25 tháng 12 năm 2019 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định Kỹ thuật về cấu trúc, nội dung cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia tỷ lệ 1:2000 và 1:5000.

Công việc 2: Xác định cấp độ chi tiết dữ liệu 4D của huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi phục vụ cho việc trực quan hóa dữ liệu ở nội dung 3, 4.

Nội dung 3. Xây dựng được CSDL 4D về cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch (homestay, khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng, ngân hàng…) ứng dụng kết hợp thiết bị bay không người lái (UAV) với công nghệ GIS và đo trực quan.

Công việc 1:  Khảo sát thực địa cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch; đối sánh với dữ liệu thống kê đã thu thập ở nội dung 1 và dữ liệu thu thập được ở Phòng Văn hóa huyện Lý Sơn để thống nhất danh sách các điểm cần bay chụp.

Công việc 2: Sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV) để scan 3D các điểm/công trình homestays, ngân hàng, khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng…

Công việc 3: Một số điểm/công trình có mặt khuất không bay chụp được sẽ tiến hành đo đạc thực tế và chụp ảnh bề mặt.

Công việc 4: Đưa dữ liệu scan 3D, đo đạc, ảnh chụp vào GIS để xây dựng CSDL 3D; kết hợp thêm thông tin về thời gian để có CSDL 4D.

Nội dung 4. Xây dựng được CSDL và sản phẩm thực tế ảo (VR) của các di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, điểm tổ chức lễ hội ứng dụng công nghệ VR 360 và photogrammetry nhằm phục vụ mục đích quảng bá thông tin và thúc đẩy phát triển du lịch huyện đảo Lý Sơn.

Công việc 1: Khảo sát thực địa các danh lam thắng cảnh, điểm tổ chức lễ hội nhằm đưa ra phương án quảng bá sản phẩm dịch vụ du lịch.

Công việc 2: Sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV) để scan 3D địa điểm di sản thiên nhiên và văn hóa, danh lam thắng cảnh..

Công việc 3: Một số điểm/công trình có mặt khuất không bay chụp được sẽ tiến hành đo đạc scan 3D.

Công việc 4: Tích hợp dữ liệu 3D và một số bổ trợ về hình ảnh, âm thanh, hoạt động vào sketchfab platform. Lập dữ liệu thông tin vị trí địa lý các điểm danh lam thắng cảnh, địa điểm tổ chức lễ hội… vào GIS (sử dụng nền tảng google map API). Tạo dữ liệu 4D bằng cách cập nhật dữ liệu VR 360 theo thời gian.

Nội dung 5. Viết chương trình ứng dụng trên điện thoại thông minh nhằm phục vụ việc quảng bá du lịch cho huyện đảo Lý Sơn.

Nội dung 6. Chuyển giao, tổ chức tập huấn hướng dẫn quản lý và khai thác CSDL 4D phục vụ quản lý và phát triển du lịch tại địa phương.

     Công việc 1: Quản trị dữ liệu du lịch

Bàn giao sản phẩm được đóng gói dữ liệu trên phần mềm ứng dụng, các tài khoản truy cập các dữ liệu cloud, platform sketchfab,google, tên miền… (bao gồm cả dữ liệu 4D được lưu trữ trên ổ cứng NAS phục vụ nội bộ). Nội dung này có bao gồm tập huấn quản lý thông tin cho kỹ thuật viên hiểu rõ chức năng của các tài khoản, cở sở bảo mật và cập nhật cơ bản khi cần, liên hệ đầu mối chuyên gia khi có sự cố.

Tổ chức tập huấn hướng dẫn quản lý và khai thác CSDL 4D và ứng dụng trên điện thoại thông minh đối với UBND huyện Lý Sơn và đại diện một số Sở ban ngành có liên quan trong tỉnh Quảng Ngãi.

Nội dung lớp tập huấn: Cung cấp quy trình quản trị dữ liệu du lịch từ việc cập nhật thông tin thuộc tính và không gian của các yếu tố du lịch như lưu trú, ẩm thực, giải trí, lữ hành, tour, điểm đến việc đưa những dữ liệu đó vào khai thác trên cổng thông tin du lịch.

Đối tượng tham gia lớp tập huấn: Những người có vị trí công tác có liên quan đến quản lý và quảng bá du lịch ở các Phòng, ban và Trung tâm thuộc UBND huyện Lý Sơn; Đại diện của Phòng Quản lý Du lịch, Phòng Quản lý văn hóa thuộc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch; Đại diện của Phòng CNTT thuộc Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Quảng Ngãi.

Số người tham gia lớp tập huấn là 25 người trong thời gian 02 ngày tại huyện Lý Sơn.

Công việc 2: Khai thác, tra cứu dữ liệu du lịch

Nội dung lớp tập huấn: Tập huấn cho người dùng tra cứu các thông tin dịch vụ du lịch của huyện đảo Lý Sơn gồm bản đồ du lịch với các tiện ích được tích hợp ở ứng dụng trên điện thoại thông minh giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm được các thông chính xác và hữu ích đáp ứng được yêu cầu của người dùng: lưu trú, ẩm thực, giải trí, lữ hành, tour, điểm đến...

Đối tượng tham gia lớp tập huấn: Những người là chủ hoặc đại diện các khách sạn, nhà nghỉ, homestay, nhà hàng, các cơ sở kinh doanh ăn uống, du lịch...

Số người tham gia lớp tập huấn là 50 người trong thời gian 02 ngày tại huyện Lý Sơn.

Nội dung 7. Triển khai các hoạt động truyền thông

Mối quan hệ giữa CAD và GIS là mật thiết trong quá trình quy hoạch và thiết kế công trình. GIS thường được sử dụng cho nhà quản lý, nhà quy hoạch để nắm bắt thông tin và có chiến lược phù hợp cho đối tượng có quy mô lớn. Ngược lại CAD được sử dụng chủ yếu cho các nhà thiết kế tập trung vào chi tiết công trình hay vật thể cần nghiên cứu. Tuy nhiên, sự tách rời như vậy có thể tạo nên khó khăn trong sử dụng định dạng dữ liệu khi sử dụng hai phần mềm khác nhau. Thực tế cho thấy vấn đề này thường gặp trong quá chia sẻ dữ liệu hiện trạng để chuyên gia đưa ra đánh giá. Hai vấn đề chúng tôi thường gặp  như sau:

- Việc tích hợp dữ liệu thông tin mang tính vĩ mô nên chi tiết 3D chỉ dừng chỉ dùng lại mức độ đặc điểm địa hình còn các tiết đặc điểm hình học của đối tượng có hạn chế.

- Việc chia sẻ dữ liệu online sẽ khó khăn khi các dữ liệu 3D chi tiết cần engine đồ họa độc lập và hầu hết chưa được tích hợp vào các phần mềm GIS.

Bản đồ Google (Google Maps) là một dịch vụ ứng dụng và công nghệ bản đồ trực tuyến miễn phí được cung cấp bởi Google và hỗ trợ nhiều dịch vụ dựa vào bản đồ như Google Ride Finder và một số có thể dùng để nhúng vào các trang web của bên thứ ba thông qua Google MapsAPI. Đối với sản phẩm độc lập liên quan là Google Earth thì tính năng có bổ sung cung cấp mô hình 3D, tuy nhiên vẫn dừng lại mức độ tương đối hình dáng của công trình, chi tiết chưa cao. Ngoài ra tính năng cập nhật dữ liệu cũng như tùy biến hiệu ứng vật liệu, ánh sáng cho vật thể vẫn chưa được hỗ trợ. Tóm lại, việc chia sẻ dữ liệu bản đồ và định vị đối tượng trên nền Google Map hiện là ưu thế vượt trội trong chia sẽ online, tuy nhiên việc bổ sung theo tùy biến người sử dụng vẫn được mở ra cho các hãng thứ 3 đối với các nội dung 3D.

Khởi nguồn từ ý tưởng có thể chia sẻ và trình diễn dữ liệu 3D trực tuyến cho các đối tượng thiết kế và dựng hình 3D trong các cuộc thi dựa trên nền tảng WebGL. Tuy nhiên ngày càng nhận thấy tiềm năng phát triển của đồ họa 3D online, nơi mà xóa bỏ các sự chuyển đổi định dạng file 3D của các hãng độc lập dựa trên nền tảng WebVR mới. Thực vậy, sự ưu việt của Sketchfab đã giải quyết được rào cản phần mềm độc lập với nhau và người dùng trực tuyến (Hình 2). Hiện nay trên nền tảng của WebVR các hãng lớn AutoDesk, Unity 3D… đang phát triển rất mạnh.

Dựa trên tận dụng thế mạnh của Sketchfab và nền chia sẻ Google Map nhóm nghiên cứu đề xuất giải khắc phục hạn chế trong quá trình chia sẻ dữ liệu 3D hiện trạng di tích để nghiên cứu bảo tồn: Quản lý, chia sẻ, bảo mật và trình bày dữ liệu 3D chi tiết hiện trạng di tích (có xác định vị trí địa lý) trên nền online (WebVR).

Đề xuất giải pháp

A. Giải pháp lấy dữ liệu 3D

Sử dụng phương pháp Photogrammetry hoặc máy 3D Scanner. Dưới đây là một số kinh nghiệm từ 2 giải pháp chúng tôi đã sử dụng và so sánh của Emmanuel P.Baltsavias.

Bảng 1: Bảng so sánh đánh giá ưu nhược điểm của giải pháp

B. Giải pháp quản lý và chia sẻ dữ liệu 3D với Sketchfab

Cấu trúc của người dùng Sketchfab phải đăng ký tài khoản người sử dụng. Người sử dụng có thể upload dữ liệu 3D không giới hạn nhưng giới hạn cho 1 file 200Mb, Sketchfab hỗ trợ hầu hết các phần mềm và định dạng file 3D phổ biến hiện nay.

Sau khi định dạng file được xử lý và lưu trữ theo thư mục, người dùng có thể hạn chế chia sẻ bằng chế độ Private hoặc password. Ngoài ra chúng có thể hiệu chỉnh các hiệu ứng ánh sáng và vật liệu đối với chi tiết 3D trước khi hoàn thiện trình bày.

Thông qua Google MapsAPI, chúng ta có thể tạo giao diện mới của Website nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan và vị trí địa lý của các địa điểm di tích cần được nghiên cứu (chúng ta có thể tạo lớp phân loại nhóm đối tượng chẵn hạn hiện vật và công trình khi phân lớp đối tượng). Bên cạnh đó khi vào tiếp trực tiếp đối lượng hiển thị chi tiết chúng ta có thể có thêm thông tin cụ thể từng chi tiết.

Việc kết nối được giải pháp VR 360 và AR hiên nay chủ yếu được thông qua lập trình Unity hoặc Unreal, tuy nhiên Sketchfab platform  đã phát triển module này kết hợp với Unity để giao diện thuận tiện người dung nên dễ dàng cho mọi đối tượng hiệu chỉnh thông tin và tương tác.

Đối với việc sử dụng ảnh từ Drone có 2 phương án realtime và vật lý gián tiếp người dung. Phương án realtime ưu thế tránh nguy cơ rủi ro mất dữ liệu do thiết bị nhưng độ phân giải đầu vào thấp hơn nên yêu cầu thời gian bay lâu nên chỉ sử dụng khi thời tiết không tốt. Dữ liệu ảnh Raster sau khi chuyển đổi từ drone xử lý có 2 phương án: 1. Thuê sever online xử lý (đối với vật thể ít cần can thiệp thủ công) và 2. Chạy workstation offline (đối với những vật thể cần tinh chỉnh theo mục tiêu cụ thể của vật thể). Đề tài sẽ áp dụng cả 02 giải pháp này được kết hợp để đạt được các yêu cầu về mặt hiệu quả và thời gian.

Cách tiếp cận:

Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở cách tiếp cận lịch sử, hệ thống và từ góc độ quản lý cơ sở dữ liệu phục vụ du lịch; tiếp cận các quan điểm về “Địa du lịch – Geotourism” từ các tác giả Thomas Hose (1995), Jonathan Tourtellot và Sally Bensusen (1997), Ross Dowling và Newsome (2006), Newsome và Dowling (2010)...

      Ba yếu tố thiết kế và xây dựng chính cần tiếp cận trong quy trình xây dựng mô hình 4D huyện Lý Sơn. Trước hết, cần phải thiết lập và xây dựng cơ sở dữ liệu địa lý với tính năng của bộ dữ liệu đã được thiết kế. Thứ hai, thiết lập mô hình hình học 3D dựa trên bộ dữ liệu đã được xây dựng trước đó. Cuối cùng, kết hợp dữ liệu đa thời gian để hiển thị kết quả cuối cùng trong môi trường 4D.

Phương pháp nghiên cứu, kỹ thuật sử dụng

- Sử dụng công nghệ bay không người lái:

Công nghệ UAV được sử dụng để xây dựng bộ cơ sở dữ liệu có độ chính xác cao hơn so với việc sử dụng ảnh vệ tinh nhưng lại có chi phí thấp hơn so với đo đạc thực địa. Việc kết hợp phương pháp đo truyền thống với phương pháp bay chụp sẽ đem lại hiệu quả và độ chính xác cao.

- Phương pháp đo vẽ trực quan: Phương pháp dự kiến được sử dụng để đo vẽ các công trình bị che khuất, không thể bay chụp bằng thiết bị bay không người lái để xây dựng cơ sở dữ liệu.

- Phương pháp khảo sát thực địa: Phương pháp này sẽ được áp dụng để khảo sát thực địa các địa điểm danh lam, thắng cảnh, các điểm du lịch… để kiểm tra đối chiếu và bổ sung thêm các địa điểm chưa được thống kê trong các tài liệu thứ cấp.

- Phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin: Trong nghiên cứu này sẽ sử dụng phối nhiều phần mềm bao gồm phần mềm GIS, phần mềm đồ họa... để xây dựng CSDL 4D đáp ứng được yêu cầu về độ chính xác và nhu cầu thực tiễn của các cơ quan, ban ngành liên quan ở tỉnh Quảng Ngãi. Sơ đồ quy trình xây dựng CSDL 4D được áp dụng trong nghiên cứu này được thể hiện chi tiết như hình 1.

- Phương pháp viết ứng dụng trên điện thoại thông minh: Nghiên cứu này sẽ sử dụng các ngôn ngữ lập trình để tạo ra app ứng dụng trên điện thoại thông minh có thể chạy ở cả 2 hệ điều hành Ios và Android  để quảng bá du lịch cho huyện đảo Lý Sơn. Khi người sử dụng cài đặt ứng dụng này trên điện thoại, họ có thể tra cứu các thông tin để phục vụ cho việc lên kế hoạch và lựa chọn các điểm đến, nơi lưu trú và các dịch vụ ẩm thực… tại đảo Lý Sơn.

Tính mới, tính sáng tạo:

- Cơ sở dữ liệu 4D đáp ứng cho trình diễn phối cảnh, cung cấp thông tin không gian sáng tạo, trực quan, ứng dụng app trên điện thoại thông minh để hỗ trợ cho phát triển du lịch ở huyện đảo Lý Sơn;

- Đề xuất được quy trình công nghệ phù hợp với yêu cầu xây dựng huyện đảo ảo 4D;

- Kết nối được giải pháp VR 360 và AR thông tin chi tiết cho vị trí địa lý trên nền tảng online.

Dạng I: Mẫu (model, maket); Sản phẩm (là hàng hoá, có thể được tiêu thụ trên thị trường); Vật liệu; Thiết bị, máy móc; Dây chuyền công nghệ; Giống cây trồng; Giống vật nuôi và các loại khác;

Dạng II: Nguyên lý ứng dụng; Phương pháp; Tiêu chuẩn; Quy phạm; Phần mềm máy tính; Bản vẽ thiết kế; Quy trình công nghệ; Sơ đồ, bản đồ; Số liệu, Cơ sở dữ liệu; Báo cáo phân tích; Tài liệu dự báo (phương pháp, quy trình, mô hình,...); Đề án, quy hoạch; Luận chứng kinh tế-kỹ thuật, Báo cáo nghiên cứu khả thi và các sản phẩm khác

Dạng  III: Bài báo; Sách chuyên khảo và các sản phẩm khác 

Các bài báo có giá trị khoa học, giải pháp mới so với các nghiên cứu đã công bố, áp dụng được vào thực tiễn, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, đạt chuẩn xuất bản khoa học của Tạp chí thuộc danh mục Hội đồng chức danh Giáo Sư. Cơ sở dữ liệu 4D trực quan, có độ phân giải cao, bảo đảm tính chân xác về địa lý hiển thị cho xuất bản Google (có khả năng cập nhật dữ liệu mới, có hiệu ứng chia sẻ thông tin rộng và hiệu quả cho hoạt động quản lý và quảng bá du lịch).