KS. Trần Kim Ngọc; ThS. Phạm Duy Hưng; PGS.TS. Nguyễn Văn Lợi; ThS. Nguyễn Tòng; ThS. Nguyễn Thị Kim Phi; KS. Trần Kim Thông; KS. Nguyễn Văn Thiều; CN. Lâm Đặng Hoa Trang; KS. Trần Anh Tuấn; KS. Võ Kim Nghiệp; KS. Thới Văn Hiền; ThS. Nguyễn Thế Vĩnh; ThS. Võ Sỹ Phi.

- Theo dõi, đánh giá lựa chọn 200 cây quế trên 10 năm tuổi có nhiều đặc tính trội để thu hái hạt, nhân giống cung cấp cây giống tốt cho xây dựng rừng giống quế.

- Xây dựng 10 ha rừng giống cây Quế bản địa Trà Bồng phục vụ bảo tồn nguồn gen cây Quế đặc sản có giá trị kinh tế cao để cung cấp hạt giống  có chất lượng  trong phát triển sản xuất.

- Đánh giá kết quả công tác bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng giai đoạn 2015-2020, kiến nghị đề xuất triển khai trong giai đoạn tiếp theo.

Nội dung 1. Điều tra, tuyển chọn cây giống Quế bản địa Trà Bồng( 200 cây trội)

- Thu thập các thông tin về lý lịch các vườn/ khu rừng trồng Quế bản địa Trà Bồng tại huyện Trà Bồng.

- Điều tra đánh giá thực trạng vườn/ khu rừng Quế bản địa Trà Bồng (phân bố, giống....) ở huyện Trà Bồng.

- Điều tra đánh giá khả năng sinh trưởng về đường kính, chiều cao (chiều cao vút ngọn và chiều cao dưới cành), đường kính tán, tổng số cành của giống Quế Trà Bồng hiện đang được gây trồng ở vùng nghiên cứu.

- Tuyển chọn cây giống Quế bản địa Trà Bồng (200 cây trội).

- Điều tra, đánh giá thực trạng công tác lưu giữ, khai thác và sử dụng nguồn gen Quế bản địa Trà Bồng:

-  Điều tra thổ nhưỡng: Đào phẫu diện lấy 16 mẫu đất tại các xã có trồng Quế bản địa Trà Bồng để phân tích các chỉ tiêu nông hóa đất (độ ẩm, hàm lượng chất hữu cơ, NPK tổng số, PH đất và các nguyên tố khác)

  Viết Báo cáo chuyên đề 1: Tuyển chọn cây giống và tình trạng lưu giữ, bảo tồn tại chỗ cây quế bản địa Trà Bồng.

Nội dung 2. Ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật để nhân giống cây Quế bản địa Trà Bồng

- Khảo sát, lựa chọn và thuê 01 vườn ươm tại huyện Trà Bồng phù hợp với quy mô diện tích gieo ươm tối thiểu 500 m2, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật để nhân giống và sản xuất giống Quế bản địa chất lượng tốt.

-  Nhân giống bàng phương pháp gieo ươm cây giống từ hạt giống cây trội:

+ Đánh giá chất lượng của hạt giống (kích thước hạt, độ thuần, khối lượng 1.000 hạt).

+ Nghiên cứu phương pháp xử lý hạt giống.

+ Chăm sóc vườn ươm.

+ Đánh giá chất lượng cây giống.

- Hoàn thiện kỹ thuật nhân giống Quế Trà Bồng.

Viết Báo cáo chuyên đề 2: Ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật để nhân giống cây Quế bản địa Trà Bồng.

Nội dung 3. Xây dựng vùng trồng chuyên canh nhằm lưu giữ, bảo tồn và đánh giá kết quả bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng tại Quảng Ngãi (rừng Quế 10 ha).

1. Xây dựng vùng trồng chuyên canh.

1. Khảo sát lựa chọn địa điểm trồng chuyên canh.

- Phân tích đánh giá thuộc tính đất (Đào phẩu diện lấy 04 mẫu đất tại các xã được lựa chọn đê trồng 10 ha rừng giống Quế, phân tích các chỉ tiêu nông hóa đẩt: độ ẩm, hàm lượng chất hữu cơ, NPK tổng số, PH đất và các nguyên tố khác), điều kiện khí hậu tại các địa điêm lựa chọn trồng chuyên canh lưu giữ, bảo tồn giống Quế Trà Bồng.

- Đánh giá khả năng tổ chức và áp dụng qui trình kỹ thuật.

- Sự ủng hộ và quan tâm của người dân, các cơ quan tổ chức và chính quyền ở huyện Trà Bồng.

- Lựa chọn địa điểm trồng chuyên canh lưu giữ, bảo tồn gen thích hợp với điều kiện sinh thái của giống Quế bản địa Trà Bồng

2. Xây dựng vùng trồng chuyên canh lưu giữ, bảo tồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng tại Quảng Ngãi

- Vùng trồng chuyên canh lưu giữ, bảo tồn trên diện tích Ban quản lý rừng phòng hộ Trà Bồng quản lý với qui mô 10 ha.

- Cây giống được gieo tạo từ hạt giống Quế Trà Bồng của 200 cây trội đã tuyển chọn.

3. Đánh giả kết quả bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng tại Quảng Ngãi

a. Theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển rừng Quế (10 ha) và các cây trội đã tuyển chọn (200 cây Quế giống)

b. Theo dõi tình hình sâu bệnh hại rừng Quế (10 ha

c. Đề xuất các giải pháp lưu giữ bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng tại Quảng Ngãi.

- Phân tích định hướng lưu giữ bảo tồn nguồn gen Quế bản địa của địa phương, quốc gia và các bên liên quan.

- Đề xuất các giải pháp nhằm lưu giữ, bảo tồn nguồn gen quý Quế bản địa Trà Bồng:

+ Giải pháp quy hoạch vùng chuyên canh nhằm lưu giữ, bảo tồn nguồn gen quý Quế bản địa Trà Bồng.

+ Giải pháp cơ chế, chính sách.

+ Giải pháp khoa học - công nghệ.

+ Giải pháp tuyên truyền...

Viết báo cáo kết quả chuyên đề 3: Đánh giá kết quả bảo tồn nguồn gen giống cây quế bản địa Trà Bồng tại Quảng Ngãi và kiến nghị các giải pháp phát triển.

Nội dung 4. Tập huấn

4.1. Tâp huấn nâng cao nhận thức, năng lực cho nguời dân địa phương và những nguời tham gia thực hiện nhiệm vụ về lưu giữ, bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng(01 ngày, 30 người)

- Đối tượng tham gia: 30 người bao gồm đại diện thôn và đại diện các hộ dân trồng Quế

- Nội dung tập huấn: Vai trò, trách nhiệm của người dân và trong lưu giữ, bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng.

- Mục tiêu: Trang bị cho người dân địa phương những kiến thức về vai trò, ý nghĩa, tác dụng, giá trị lưu giữ, bảo tồn nguồn gen giông cây Quê bản địa. Từ đó, tạo sự quan tâm, ủng hộ của chính quyền và người dân địa phương đối với hoạt động của nhiệm vụ.

4.2. Tập huấn kỹ thuật thu hái bảo quản giống (hạt), kỹ thuật trồng chăm sóc, quản lý nguồn giống cây trội và rừng giống Quê 02 ngày, 30 người).

+ Đối tượng tham gia: Bao gồm 30 người, trong đó có 25 người dân trồng Quế và 5 nhân viên kỹ thuật huyện, BQL rừng phòng hộ huyện Trà Bồng và cán bộ thôn

+ Nội dung tập huấn: Tập huấn chuyển giao các kỹ thuật làm vuờn uơm, chăm sóc cây con trong vườn ươm, kỹ thuật trồng và chăm sóc cây, kỹ thuật khai thác và bảo quản giống, quản lý nguồn giống cây trội và rừng giống Quế.

+ Mục tiêu tập huấn: Chuẩn bị nguồn nhân lực (gồm người dân trồng Quế và một số cán bộ kỹ thuật) nắm chắc và thực hiện thành thạo các biện pháp kỹ thuật lưu giữ, bảo tồn nguồn gen Quế bản địa để tổ chức thực hiện thành công các nội dung của nhiệm vụ.

Nội dung 5. Tổ chức Hội thảo khoa học về kết quả bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng

- Hội thảo bảo cáo kết quả bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng và tham vấn các bên có liên quan.

- Xây dựng tài liệu hội thảo: Hội thảo có sự tham gia của 4 nhà bao gồm nhà khoa học, nhà nông, nhà quản lý và nhà doanh nghiệp (tiêu thụ sản phẩm của cây Quế)

 Viết báo cáo tổng kết và nghiệm thu nhiệm vụ

1. Phương pháp kế thừa

Tổng hợp và kế thừa có chọn lọc:

- Các tài liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và thông tin về lịch sử rừng Quế ở đia phương

- Các tài liệu liên quan đến phân bố, đặc điểm sinh học, sinh thái học, lưu giữ, bảo tồn giống Quế.

- Các kết quả nghiên cứu về chọn giống, nhân giống và gây trồng cây Quế ở huyện Trà Bồng và ở các địa điểm khác có liên quan.

- Các tài liệu về kỹ thuật tiến bộ, hướng dẫn kỹ thuật nhân giống và gây trồng cây Quế.

2. Phưong pháp và kỹ thuật tuyểu chọn cây giống Quế

- Thu thập thông tin lý lịch, thực trạng rừng Quế ở các thôn/xã theo phương pháp phỏng vấn và số liệu thứ cấp.

- Thu thập số liệu sinh trưởng theo phương pháp điều tra ô tiêu chuẩn và điều tra cây trội: Ô tiêu chuẩn được thiêt lập trên diện diện tích rừng Quế bản địa Trà Bồng có độ tuổi trên 10 năm tuổi. Ô tiêu chuẩn được lập ở trong 8 xã còn trồng Quế ở Trà Bồng, tập trung chủ yếu ở các hộ nông dân 4 xã có trồng Quế Trà Bồng nhiều, bao gồm xã Trà Sơn, Trà Lâm, Trà Thủy và Trà Hiệp. Diện tích ô tiêu chuẩn là 100 m2. Ở mỗi xâ tiến hành chọn những hộ có qui mô trồng Quế bản địa lớn, trung bình mỗi xã điều tra 30 ô/xã với tổng số ô mẫu điều tra khoảng 240 Ô/8 xã. Trong ô tiêu chuẩn thu thập các thông tin về về đường kính, chiêu cao, đường kính có vỏ, đường kính không vỏ, đường kính tán, tổng số cành,...

- Dựa trên kết (quả điều tra ô mẫu và cây trội tiến hành bình chọn cây trội có số lượng từ 200 cây Quế giống theo các tiêu chí sau:

+ Có độ tuổi trên 10 tuổi

+ Chọn cây trội: Trong vườn/rừng Quế bản địa cây trội được tuyển chọn có các chỉ tiêu sinh trưởng vượt trội so với trị số trung bình của lâm phần kết hợp phương pháp chuyên gia.

+ Cây trội được chọn theo công thức: X = Xtb + (1,5 3)Sxtb

+ Những chủ vườn/lừng Quế có nguyện vọng tham gia nhiệm vụ và có tinh thần hợp tác tốt

- Định kỳ 2 năm tiến hành theo dối các động thái phát triển của cây trội và ghi chép những biến động về thời tiết liên quan đến phát triển của cây Quế để phục vụ cho công tác thu hái hạt giống.

3. Phương pháp và kỹ thuật đánh giá lưu giữ, bảo tồn tại chỗ cây Quế bản địa Trà Bồng:

- Thông tin kỹ thuật lưu giữ và bảo quản nguồn gen cây Quế được thu thập bằng phương pháp có sự tham gia của các hộ dân trồng Quế và các bên có liên quan từ cấp thôn đên cấp huyện (khoảng 30 người) với một số công cụ PRA như phỏng vấn bán cấu trúc, phỏng vấn chuyên sâu, thảo luận nhóm.v.v

-  Sử dụng thiết bị GPS kết hợp phương pháp GIS để xây dựng bản đồ phân bố 200 cây trội và cơ sở dữ liệu khác phục vụ lưu giữ, bảo tôn tại chô cây Quế bản địa Trà Bồng.

- Sử dụng phiếu và bảng câu hỏi điều tra để thu thập các thông tin về nơi lưu giữ, thời gian trồng hàng năm, vật liệu nhân giống, thời gian bảo quản giông, kỹ thuật trồng, chăm sóc, khai thác và sử dụng.

- Đào phẫu diện lấy mẫu đất để phân tích các chỉ tiêu nông hóa đất (độ ẩm, hàm lượng chất hữu cơ, NPK tổng số, PH đằt và các nguyên tố khác) và thu thập thông tin về điều kiện về khí tượng (nhiệt độ, lượng mưa, độ ẩm,...) ở các địa điểm có Quế phân bổ và xây dựng vùng chuyên canh luôn giữ bảo tồn nguồn gen Quế Trà Bồng.

-   Sử dụng phương pháp chuyên gia kết hợp phương pháp GIS dựa trên các chi tiêu thuộc tính đất, địa hình, thảm thực vật.... đế chọn địa điếm xây dựng vùng chuyên canh lưu giữ, bảo tồn gen thích họp với yêu câu về mặt sinh thái của giống Quê bản địa Trà Bồng.

- Vùng chuyên canh lưu giữ, bảo tồn nguồn gen Quế Trà Bồng được trồng với qui mô diện tích 10 ha trên diện tích Ban QLRPH Trà Bồng quản lý theo qui trình kỹ thuật trồng cây Quế đã được ban hành.

4. Phương pháp và kỹ thuật nhân giống Quế bản địa Trà Bồng

- Chọn thuê vườn ươm có diện tích gieo ươm tối thiểu 500 m2 đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật để nhân giống.

- Vật liệu nhân giống là hạt giống

- Các phương pháp nhân giống bằng hạt sẽ được áp dụng:

+ Thử nghiệm xử lý hạt giống trước khi gieo trồng

+ Thử nghiệm phương pháp gieo ươm

+ Thử nghiệm chế độ chăm sóc và bón phân cho cây con ở vườn nhân giống

- Theo dõi đánh giá thời gian nảy mầm, tỷ lệ nảy mầm, tỷ lệ cây sống và các chỉ tiêu sinh trưởng của cây gieo hạt, Chiều cao, đường kính, số lá, số cành...

- Hoàn thiện kỹ thuật nhân giống Quế Trà Bồng phù hợp với điều kiện của huyện Trà Bồng

5. Phương pháp và kỹ thuật đánh giá kết quả bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng

Số liệu thu thập trên các mô hình lựu giữ bảo tồn nguồn gen Quế Trà Bồng (rừng giống) định kỳ 1 năm một lần bằng phương pháp lập ô tiêu chuẩn định vị V3thụ thập các chỉ tiêu sau:

- Tỷ lệ sống

- Sinh trưởng và tăng trưởng về đường kính, chiều cao, đường kính tán

- Những thay đổi về hình thái (hình dạng tán, độ rậm của tán cây, và số cành cấp...)

- Tính chống chịu với điều kiện bất lợi của môi trường, tình hình sâu bệnh hại

Số liệu có được từ thu thập, nhân giống, đánh giá bảo tồn nguồn gen... sẽ được xử lý để đưa vào quản lý thống nhất trong toàn bộ hệ thống lưu giữ bảo tồn nguồn gen quế Trà Bồng. Các số liệu điều tra được ghi vào các biểu lập sẵn để tổng họp và xử lý trên phần mềm Excel và SPSS

Xây dựng kỹ thuật bảo tồn nguồn gen giống cây Quế bản địa Trà Bồng dựa trên kết quả bảo tồn kết hợp với kiến thức bản địa của người dân địa phương thông qua các cuộc phỏng vấn, thảo luận và hội thảo.

- 03 báo cáo chuyên đề

- Báo cáo xử lý, phân tích số liệu điều tra về tuyển chọn cây giống quế bản địa Trà Bồng và đánh giá nguồn gen; phân tích các chỉ tiêu nông hóa đất (02 báo cáo)

- Báo cáo tổng hợp, phân tích tình hình sinh trưởng và phát triển rừng quế; tình hình sâu bệnh rừng quế; tình hình sinh trưởng và phát triển cây trội, cây giống (03 báo cáo)

- Bản đồ bảo tồn nguồn gen giống cây quế bản địa Trà Bồng tỷ lệ 1/25.000

- Phim tư liệu

- Bài báo khoa học (2 bài)

- Cây giống quế bản địa Trà Bồng (cây trội): 200 cây

- Cây giống quế gieo ươm bằng hạt (hạt giống lấy từ 200 cây trội): 30.000-40.000 cây

- Rừng quế bản địa Trà Bồng: 10 ha